Geld, goede zorg en de Achterhoekse basis

Toon Lamers en Elly Smits nemen afscheid als toezichthouder van Sensire. Beiden waren meer dan acht jaar lid van de raad van toezicht. De zogeheten Governancecode Zorg stelt als richtlijn dat toezichthouders na die termijn terugtreden. Lamers en Smits vertellen over hun drijfveren, invloed, nevenfuncties en de pijn in het hart.

Toon Lamers werd gevraagd voor de raad van toezicht (RvT) kort na het failliet van de fusieorganisatie Meavita in 2009. Lamers: ‘Sensire ging zelfstandig verder en er was behoefte aan stabiliteit. Ik kende de organisatie goed, omdat ik er anderhalf jaar als interim-manager had gewerkt. Bovendien kom ik uit de regio en ben ik ombudsman voor verschillende Achterhoekse gemeenten. Ik moest dus de Achterhoekse basis en de cultuur bewaken.’

Een paar maanden later werd ook Elly Smits toezichthouder. Zij werd gevraagd vanwege haar sterke band met de zorgpraktijk. Ze is begonnen als verpleegkundige, gaf les aan wijkverpleegkundigen, maar had ook ervaring als adviseur en interim-bestuurder. Ook Smits woont in de Achterhoek.

Van geld naar inhoud

Smits en Lamers ontdekten al snel een gemeenschappelijke drijfveer: ze vonden dat het weer over goede zorg voor klanten moest gaan. Smits: ‘In een RvT zitten ook altijd mensen met een focus op de bedrijfskundige kant. Daar wilden wij een aanvulling op zijn.’ Toch ging het in de beginjaren van hun toezichthouderschap noodgedwongen vooral over geld. Lamers: ‘Er is toen heel hard gewerkt om de bedrijfsprocessen op orde te krijgen. Daarin heeft ook de RvT een rol gespeeld, want wij moeten begrotingen altijd goedkeuren.’

Na verloop van tijd kwam er meer ruimte voor de inhoud. Smits: ‘Toon en ik zaten samen in de commissie “Kwaliteit en veiligheid”. Over die onderwerpen ging het gelukkig steeds vaker.’ Lamers vult aan: ‘Het verschil met acht jaar geleden is enorm. Het gaat nu constant over het klantperspectief, ruimte voor medewerkers, innoveren, strategie, de toekomst. De zorg verandert snel, maar Sensire lijkt nog wel sneller te veranderen.’ Als toezichthouder heb je veel invloed op de koers, stelt Lamers. ‘De RvT is de werkgever voor de top van de organisatie. Wij hebben echt gekeken: wie hebben we waar nodig om de juiste kant op te gaan?’

Toezichthouden anno 2018

Vanuit de Governancecode Zorg is het toezichthouderschap aan strikte regels gebonden. Dat is heel goed, vindt Toon Lamers. ‘In de tijd van Meavita hadden toezichthouders te veel nevenfuncties en hebben ze zitten slapen. Tegenwoordig is dat ondenkbaar. We werken ook met strakke functieprofielen voor toezichthouders. Daarmee selecteer je op inhoud en voorkom je dat de RvT een old boys network wordt.’

Een toezichthouder besteedt ook veel meer tijd aan het toezichtwerk dan bijvoorbeeld tien jaar geleden. Smits: ‘Ik denk dat je er zo 200 uur per jaar mee bezig bent. We hebben veel vergaderingen en themabijeenkomsten met de RvT en de verschillende commissies: zo’n twintig per jaar. Ook lopen we mee met teams, we gaan naar de nieuwjaarsreceptie van de cliëntenraad, de Dag van de Klant, de Dag van de Verpleging, landelijke cursussen… Het is belangrijk om zo je voelsprieten uit te steken en de verbinding met veel mensen in de organisatie te houden.’

Met pijn in het hart

De Governancecode Zorg schrijft ook voor dat toezichthouders na acht jaar rouleren. Smits en Lamers vinden dat een goede regel, maar nemen wel met pijn in het hart afscheid. Smits: ‘Ik heb me altijd sterk verbonden gevoeld met Sensire. Ik heb heel prettig samengewerkt en was telkens weer benieuwd hoe het verder zou gaan. Tijdens ons informele afscheidsetentje sprak het bestuur ook uit dat ze bij Sensire onze stijl waardeerden en de samenwerking met deze “wijze, oude mensen” zouden missen. Andersom geldt dat ook. We willen alle medewerkers van Sensire bedanken voor hun inzet en enthousiasme. Zij hebben ons daarmee altijd erg geïnspireerd.’

De banden zijn nog niet verbroken. Elly Smits heeft al aangegeven dat hun opvolger, arts en onderzoeker Nynke Scherpbier, en de andere RvT-leden haar altijd kunnen bellen voor overleg. Sensire kan ook altijd van Lamers netwerk en kennis gebruik blijven maken. Lamers: ‘Ik ben blij dat we op die manier betrokken kunnen blijven.’

De raad van toezicht in het kort

Net als andere zorgorganisaties heeft Sensire een raad van toezicht (RvT) die toezicht houdt op het beleid van de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de organisatie. De RvT ondersteunt en adviseert de raad van bestuur ook, en is formeel zijn werkgever. Na het vertrek van Elly Smits en Toon Lamers bestaat de RvT van Sensire uit vijf leden. Zij houden zich met veel verschillende onderwerpen bezig, van de koers van Sensire tot innovatieprojecten rondom bijvoorbeeld klantgeluk. Daarvoor gaan de leden regelmatig met medewerkers in gesprek. Voor hun werkzaamheden ontvangen de leden een jaarlijkse vergoeding conform de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ).