Alleen door iemand te leren kennen en door met elkaar in gesprek te gaan kun je te weten komen hoe iemand zijn leven wil leiden. En wat geluk en vrijheid voor iemand betekent, ook als iemand ernstige dementie heeft. Op 1 januari 2020 ging de nieuwe Wet zorg en dwang in, een wet over onvrijwillige zorg. Dat wil zeggen: zorg waar klanten en bewoners niet mee instemmen. De wet gaat over onvrijwillige zorg, maar vooral over aandacht voor levensgeluk, welzijn en comfort in de zorg. We gaan samen met elkaar steeds op zoek naar de best passende en persoonlijke zorg. In een veilige omgeving, thuis of in een woonzorglocatie.
Wat houdt de wet in?
De nieuwe wet gaat uit van de persoonlijke omstandigheden in plaats van de regels over het toepassen van bepaalde vrijheidsbeperkende middelen. We zoeken samen naar manieren waarop iemand veilig en in vrijheid kan leven, zoals hij dat gewend is en op een manier waar hij gelukkig van wordt. Pas als we dingen doen die niet aansluiten bij wat de bewoner of klant wil, of als we hen belemmeren, pas dan krijgen we met de Wet zorg en dwang te maken. Dat is voor de ene klant of bewoner anders dan voor de andere. Het gaat echt om een persoonlijke situatie.
Daarnaast is deze wet alleen aan de orde bij mensen met de diagnose dementie én als er ‘ernstig nadeel’ is voor de bewoner, klant of zijn omgeving. Dus alleen wanneer het echt niet anders kan, omdat er sprake is van (of grote kans is op) levensgevaar, ernstig lichamelijk of psychisch letsel of agressie (naar en van anderen). En ook dan kijken we eerst naar alternatieven waar iemand het beste mee kan leven. Hiervoor moet je iemand heel goed kennen. In goed contact met familie of andere naasten bespreken we de afwegingen om samen tot een oplossing te komen. Alléén wanneer er geen alternatief gevonden wordt, mag de vrijheid worden beperkt of onvrijwillige zorg worden toegepast en dan zo kort mogelijk. We zien het als een laatste redmiddel, het uitgangspunt is dat vrijwillige zorg wordt verleend.
Voor wie geldt de wet?
De wet geldt voor mensen met de diagnose dementie die wonen in een woonzorglocatie, verpleeghuis of in een kleinschalige woonvorm. Daarnaast geldt de wet voor mensen met dementie die thuis verblijven of een dagbestedingslocatie bezoeken.
Samen in gesprek
Wanneer we genoodzaakt zijn iemands vrijheid te beperken, gaan we samen in gesprek. Dat doen we door middel van een stappenplan. In het stappenplan overleggen verschillende deskundigen met elkaar om passende alternatieven te vinden. De klant of bewoner, en zijn naasten worden altijd uitgenodigd voor de gesprekken over dit stappenplan. Het volgen van het stappenplan betekent in de praktijk, dat er regelmatig met verschillende deskundigen gesproken wordt over de situatie. Allemaal met het doel om maximale vrijheid te garanderen.
Evalueren in een gesprek
De nieuwe wet dwingt ons nog beter te kijken, te denken en te doen vanuit dat wat onze bewoners en klanten echt van waarde vinden. We bepalen in dialoog met iedere bewoner of klant en zijn naasten individueel wat de afwegingen zijn om maatregelen in te zetten, die de vrijheid en privacy raken. Zijn dit maatregelen die déze bewoner of klant belemmeren of waar hij ongelukkig van wordt? Kunnen we dat anders oplossen vanuit onze kennis over de gewoonten en leefwensen van deze bewoner? Daar gaan we over in gesprek, waardoor we nog meer de focus leggen op wat voor iemand persoonlijk van belang is. Daarmee sluit de wet heel goed aan op onze visie om iemand te (blijven) laten leven zoals iemand dat wil.
Het uitgangspunt is dat vrijwillige zorg wordt verleend. Wanneer iemand instemt met de verleende zorg hoeft, in het kader van de Wet zorg en dwang, hiervoor geen aparte registratie plaats te vinden. Pas als we dingen doen die niet aansluiten bij wat de klant of bewoner wil, of als we dingen belemmeren die hij juist wel wil, legt de wet verplichtingen op. Als de afwegingen, dat een maatregel nodig is, zorgvuldig zijn gedaan en eenmalig zijn vastgelegd, gaan we daar mee om als een gewone zorgafspraak. De verdere evaluatie ervan wordt meegenomen in dialoog met naasten van de bewoner of de klant. Op deze manier vastleggen en verder evalueren maakt dat we minder administratieve lasten hebben. Tijd die we graag aan de relatie met de bewoner of klant besteden.
Klachten rondom onvrijwillige zorg
Heeft u een klacht rondom onvrijwillige zorg? Daarvoor verwijzen we u graag naar de webpagina Privacy en klachten op deze website.